Հարցեր քահանային

http://www.religions.am/
Հարցազրույց

Պետք է կարողանանք ճիշտ սահմաններ գծել իրենց համար ու ցույց տալ իրենց տեղը

05.03.2014
տեր Վահան քահանա Ազարյան, Գուգարաց թեմի սուրբ Գրիգոր Նարեկացի եկեղեցու հոգևոր հովիվ

-Տեր հայր, որոնք են այսօր համայնքի խնդիրները:

-Խնդիրներ միշտ կան ու նույնն են. ուսուցման խնդիրը: Հոգևորականը կոչված է ուսուցանելու, և բնական է, որ դա երբեք չի վերջանում: Մանավանդ, որ մենք խորհրդային շրջանից բխող խնդիրներ ունենք` գումարած այժմյան մարտահրավերները. ընտանիքի ու ընտանեկան արժեհամակարգի խնդիր, հայ ազգային ընտանեկան պատկերի հարց, որպեսզի այն չլղոզվի ու չխճողվի այլ արժեքներով: Մեր խնդիրը նաև այն է, թե ինչպիսի ընտանիքներ են կազմվում, որպեսզի ամուսնալուծությունների քանակը նվազի, քանի որ այն շատ բարձր է, ու դա չի կարող հոգևորականին չանհանգստացնել: Ո՞րն է դրա բուն պատճառը, սոցիալական ո՞ր խնդրի պատճառով է այդպես լինում, ինչպե՞ս մենք կարող ենք մեր ներդրումը բերել. հորդորով, թե՞` նախապես կրթելով: Ինչպիսի՞ ռազմավարություն մշակենք, որպեսզի հայ ընտանիքը ամուսնալուծության մասին չխոսի կամ խոսի ծայրահեղ` հայ եկեղեցու համար ընդունելի լինելու սահմաններում: Կա նաև երիտասարդության, նրա ճաշակի ձևավորման ու տեսլականի հարցերը. ո՞ւրէ նա գնում և ինչպես է պատկերացնում կյանքը:

- Եվ ինչպես է կազմակերպվում նշված խնդիրների լուծումը:

-Հատուկ այդպիսի կազմակերպվածություն չկա, և առայժմ  ամեն անգամ մենք մտածում ենք նոր մարտավարություն կամ նոր ռազմավարություն շուրջ, որովհետև կյանքն է թելադրում, թե տվյալ դեպքում որ կողմը նայես: Երիտասարդության դաստիարակության հարցում` յուրաքանչյուրի համար էլ պարզ է, որ հայ հոգևորականն ուզում է տեսնել մի ամբողջ համայնք ու համայնքի ամբողջականացում, որպեսզի բոլորը ի մի հավաքված լինեն` մեկ գաղափարով ու մեկ տեսլականով:

- Տեր հայր, խոսեցիք ամուսնալուծությունների մասին:  Ո՞րն է եկեղեցու դերն այս հարցում կամ ինչպես հոգևորականը կարող է նպաստել ամուսնալուծությունների կրճատմանը, երբ , օրինակ, ընտանիքում ամուսինը պարբերաբար ծեծում է կնոջը:

-Ես  ուզում եմ խոսել հոգևորականի ունեցած տեղի մասին, որպեսզի մենք կարողանանք ուսուցման միջոցով հասնել այն մակարդակին, որ հոգևորականն իր տեղն ունենա ընտանիքներում: Այսինքն հոգևորականը կարողանա լինել միջնորդ ընտանիքում` Ավետարանի խոսքի, Աստվածաշնչի ներկայության ու Քրիստոսի խոսքի հիմնադրման միջնորդը:
Եթե կան ընտանիքներ, որտեղ բռնության դեպքեր են կատարվում, որոնք, բնականաբար, հարիր չեն քրիստոնեական պատկերացմանը` մենք կուզենայինք այդպիսի ընտանիքների հետ մի փոքր աշխատանք տանել, օրինակ կանչելով նորապսակներին ու հետները զրուցելով: Այսօր մենք կարծես թե մի քիչ ցրված իրավիճակում լինենք` բազմատեսակ օրենքներ են մեզ թելադրում. եվրոպական օրենքներ, ռուսական, ասիական օրենքներ, որոնց տեղատարափ հարվածների տակ ենք եղել դարեր շարունակ, իսկ հիմա պետք է այդ ամենի ինչի մեջ փորձել զտել այն, ինչը մերն է ու փորձենք դրանք սերմանել հայ ընտանիքի ու հայ երիտասարդի մեջ:

-Եվ ինչպես՞ եք սերմանում  ձեր նշած «մերը» երիտասարդության մեջ:

-Առայժմ փորձում ենք դրանք հանդիպումների միջոցով լրացնել: Առաջնորդի օրհնությունն ու հրահանգը տարվա սկզբից կա: Լուծումն այսպիսին է. հստակաբար համագործակցել կրթական օջախների հետ` դպրոց, քոլեջ, բուհ, երիտասարդական կազմակերպություն կամ ՀԿ և համակարգված կեպով մշակել խոսքի սցենար` ինչից սկսել,  որտեղ ավարտել և ինչպես հասնել դրան: Բնական է, որ մի տեղում դա հաջող կարող է ստացվել, մյուս տեղում` ոչ այնքան: Ես օրինակ, խնդրում եմ դպրոցի տնօրեններին, որպեսզի ուսուցիչների ու բարձր դասարանցիների հետ հանդիպում կազմակերպվի:

-Ի՞նչ հարցերի մասին եք խոսում հանդիպումների ընթացքում:

-Տարբեր խմբերի հետ թեմաները տարբեր են: Բարձր դասարանի աշակերտների հետ խոսում եմ  տարբեր հարցերի շուրջ, հիմնականում երեք տարբեր խնդիրների շուրջ, որտեղ առանձնանում են անհատի տեսակն ու որակը, ինչպես մարդը ապրի համայնքում, ով է մարդը համայնքում, ինչ պարտավորություն ունի Աստծո և համայնքի առջև: Քրիստոնեական պահվածքի ու կենցաղավարության հարցեր ենք քննարկում: Խոսում եմ համայնք ու պետություն հասկացության մասին: Անհատի դերը պետության մեջ, իր տեղը, տիրոջ գիտակցությունը, մարդն իբրև տեր ամեն ինչին` իբրև տեր իր համայնքի, պետության ու հավատքին, իր ավանդություններին ու ժառանգությանը: Քննարկում եմ, թե որքան լավ է նա  պահպանում այդ ժառանգությունը, քանի որ ինքը որպես պահակ հանձն է առել այս ժամանակաշրջանում պահակություն անել իր ունեցվածքին, թե՞ տանուլ է տվել կամ ով եկել-խնդրել է`տվել է և այլն: 

-Տեր հայր, կարծում եք, որ անհատի ու պետության հարաբերություններում եկեղեցին անելիք ունի՞ կամ դա նրա խնդի՞րն է:

-Ես կարծում եմ, որ դա եկեղեցու հիմնախնդիրն է: Ես կարծում եմ, որ եկեղեցական նվիրապետությունն ու եկեղեցին առանձին միավորներ են, որում եկեղեցին ինքը ժողովուրդն է, որ շարժվում է որոշակի օրենքներով ու որոշակի առաջնորդությամբ, իսկ կրոնական մասը`ազգային խնդիրներն ու պետական օրենքները:
Ես գտնում եմ, որ ժամանակ պիտի գա, երբ մենք պիտի կառավարվենք իսկապես ազգային եկեղեցական մոդելով` պետական ազգային եկեղեցական մոդելով, այսինքն մեր պետությունը խորքում որոշակիորեն պիտի տարբերվի այլ պետություններից որպես հետաքրքիր ու յուօրինակություն ունեցող ազգային պետություն, որտեղ քրիստոնեական մոդելն է  կառուցողական օրենքների հիմքում`  հանդուրժողականությամբ և քրիստոնեական ողջ հումանիզմով լեցուն մի երկիր:

-Որքան հաճախ եք հանդիպումներ ունենում:

-Ամսվա մեջ մոտ 7-8 հանդիպում, կարելի է ասել` շաբաթական կտրվածքով շաբաթական 2-3 անգամ: Գերակշռող մասը դպրոցներն են: Հանդիպում ենք բոլոր ուսուցիչների հետ ընդհանրապես, իսկ Հայոց եկեղեցու պատմություն դասավանդող ուսուցիչներին խորհրդատվություն ենք մատուցում` թեմատիկ, առարկայական առումով: Ինչպես նաև ընդառաջելով նրանց խնդրանքին` այս ուսուցիչների համար ամսական մեկ հանդիպում եմ կազմակերպում եկեղեցում:

- Մոտավորապես ինչ բնույթի աշխատանք է տարվում Հայոց կեղեցու պատմություն դասավանդող ուսուցիչների հետ:

-Տարբեր հարցեր կարող են լինել: Կարող է որևէ միջոցառման հարցում խորհուրդներ լինել, օրինակ, միջոցառում կա, որտեղ երեխան ուզում է Քրիստոսի դեր տանել, որը ես խորհուրդ չեմ տալիս, քանի որ ցանկալի է, որ որևէ մեկին Աստծո դերը չտալ, որպեսզի Աստծո ներկայությունը չպրիմիտիվանա: Առաքյալներին` խնդրեմ, սակայն վերցնել ու Քրիստոս խաղալ ու Քրիստոսի խոսք ասել…
Կամ մեկ այլ օրինակ: Լինում է, որ նոր ուսուցիչ է լինում, որ դեռևս անփորձ է կամ այդքան էլ լավ տեղյակ չէ նյութին, իսկ մեր երեխաները, որոնք այժմ շատ լավատեղյակ են, կարող են մի սադրիչ հարց տալ, որին ուսուցիչը չգիտի ինչպես պատասխանել: Նա էլ կարող է գալ ու հարցնել, թե միգուցե այդ երեխան աղանդավոր է: Ես էլ պատասխանում եմ, որ պետք չէ դպրոցում սևեռվել այդ հարցերի վրա. դու քո գործն ու քո ուսուցանումն արա:

-Բոլոր ուսուցիչներին ճանաչում եք՞:

-Վանաձորում կան 28 դպրոցներ, որոնցում կան 1-2 ուսուցիչ, բոլորին անվանական չգիտեմ, որովհետև վերջերս մի քնիսը փոխվել էին, բայց տեսնելիս գիտեմ, որ մեր ուսուցիչներն են:

- Տեր հայր, այսպիսի խոսակցություններ կան, որ Վանաձորում որոշ մանկապարտեզներ անվանակոչված են սրբերի անունով: Այդպե՞ս է դա արդյոք:

- Ինչքանով տեղյակ եմ` Վանաձորում միայն մեկ մանկապարտեզ կա, որ սուրբ Աստվածամոր անունով է. թիվ 15 մանկապարտեզը: Տարիներ առաջ սրբազան հոր կողմից քաղաքապետին այդպիսի առաջարկ և խնդրանք է արվել, որպեսզի Սփյուռքի օրինակով դիտարկվի այդ հարց: Հնի օրինակով դա կարող է լավ ազդեցություն թողնել, քանի որ երբ երեխան գիտի, թե ում անունով է այն կոչվում, ու հատկապես այդ սրբի անունով մի օր լինի, երբ միջոցառում արվի երեխաների մասնակցությամբ, դա լավ ու բարի օրինակ կարող է  լինել նրանց համար` քաջության: 

-Մանկապարտեզեներում և՞ս հանդիպումներ եք ունենում:

-Մանկապարտեզներում հիրմնականում քիչ են հանդիպումները, սակայն լինում են: Օրինակ, խնդիր է եղել, որ ծնողը բացատրի երեխային թե ով է Աստված, ու ասում են, որ Աստված կպատժի: Սակայն երեխային պետք է ասել, որ Աստված պատժող չէ, այլ սիրող է:  Եվ սիրուց է, որ մենք երկնչում ենք Աստծուց և սերն է, որ մեզ մղում է դեպի Աստված, այլ ոչ թե վախը, որ նա կարող է մեզ պատժել:

-Ինչպիսին են համայնքի հարաբերությունները այլ կրոնական կազմակերպությունների հետ, և որ ուղղություններն են ներկայացված Վանաձորում:

-Ներկայացված են ավետարանականներ, հոգեգալստականներ, մորմոններ, Եհովայի վկաներ, մկրտականներ, 7 օրվա ադվենդիստներ:  Նրանք հավաքատեղիներ ունեն, մի քանիսը` մինչև անգամ`մի քանի հատ: Օրինակ հոգեգալստականներն ու մորմոնները մի քանի հավաքատեղիներ ունեն:  Իսկ իրենք իրենց հարաբերությունները ավելի շատ պահում են թեմական առաջնորդի հետ, և իրենք գիտեն, կամ, ենթադրում եմ, որ գիտեն, որ պետք լինելու դեպքում կարող են խոսել Սեպուհ սրբազանի հետ, և ելնելով դրանից` ինչ-որ բան քահանաներին կարող է հրահանգվել:

-Որքա՞ն մեծ են այդ համայնքները և արդյո՞ք կոնֆլիկտներ լինում են նրանց հետ:

-Իրենց հետ կոնֆլիտներ չեն լինում: Մենք հստակաբար գիտենք, որ, ըստ քրիստոնեական վարդապետության` նա, ով ավանդական առաքելական հաստատություն չունի, բնականաբար աղանդ է: Ու ես գտնում եմ, որ մենք մեր գործը պիտի անենք, և հոգևորականը իր առաքելության  մեջ պիտի մնա: Վանաձորի բնակչությունը մեծ չէ. մոտ 80 հազար բնակչության, որտեղ կա 3 կեղեցի և 4 քահանա, և նրանց համայնքը մեծ չէ, սակայն ինձ համար ցավ է նույնիսկ մեկ հոգի ունենալը:

-Տեր հայր, միգուցե տարօրինակ թվա, սակայն Ստամբուլում ավետարանական եկեղեցին դիտարկվում է որպես հայապահպանման կենտրոն, և որևէ հարց նրանց հետ, բայց այստեղ այն համարվում է աղանդ:

-Որովհետև այդ նույն կերպով նույն դրսի ավետարանականները մեր ներսի ավետարանականների գործունեությունը չեն ընդունում: Որովետև համարում են, որ դրսում մեկ ընդհանուր գործ կա անելու` հայապահպանության խնդիրը, որն ամեն մարդ յուրովի տանում է իր ուսերին` առանց մեկը մյուսի գործերին միջամտելու կամ համայքնից մարդ թռցնելու: Դրսում իրենց գործը հային առաջնորդելն է, իսկ Հայաստանում նման խնդիր չկա, քանի որ այստեղ կա պետություն, և այստեղ ավետարանականների գործունեությունը ես  համարում եմ անիմաստ:

- Իսկ ինչ գործունեություն են ծավալում, որ համարում եք անիմաստ, կամ ըստ ձեզ `ո՞րն է  նրանց գործառույթը:

-Այ, դա ես չեմ հասկանում: Քրիստոս քարոզե՞լն է իր գործառույթը: Եթե ավետարանական ոմնը մեկը տեսել է, որ շատ ժամանակ է պետք մինչև հայ եկեղեցին զորանա ու իր հգոևորականի միջոցով Քրիստոս քարոզի, որովհետև Ավետարանի խոսքը անհրաժեշտ է շատ արագ տեղ հասցնել, ապա` այո, համամիտ եմ: Բայց երբեք չի կարելի առաջնորդվել մի հասկացողությամբ, որ.  գիտես ի՞նչ, սիրելիս, քո արտը շատ մեծ է, դու չես հասցնում վարել ու ցանել, աշխատող չունես կամ տրակտոր չունես, այսքանը տուր ինձ` ես կանեմ: Չէ:  Եթե նա այդ մտահոգությունն ունի, պիտի գա ինձ հետ միասին իմ արտը վարի ու ցանի ու չպիտի իմ արտը գողությամբ մտնի, ու երբ հարցնեմ ինչ ես անում, պատասխանի, թե դու չես հասցնում` ես էլ տարա իմ փայը: Նա եթե անգամ իմ արտն էլ վարեց, պիտի բերի ու այդ ցորենը ինձ տա:  Մենք չպետք է իմ և քո անենք, որովհետև դա մերն է ու ընդհանուր է:  Մենք մի խնդիր ունենք. մարդկանց սովորեցնել քրիստոնեավարի ապրել: Կամ ինչո՞ւ ունենալ սեփական կենտրոն կամ սեփական դպրոց, երբ դու ապրում ես քո պետության մեջ և կարող ես քո աջակցությունը բերել դպրոցին այս կամ այն հարցով ու, եթե այդքան քրսիտոսասեր ես, պիտի անես ու չասես, որ արել ես, այնինչ մենք տեսնում ենք, որ բոլոր կրոնական կազմակերպություններն անում են ցույց տալու համար: Նշանակում է, որ մենք գործ ունենք քարոզչության և հոգեորսության հետ, որը, ի դեպ, ես շատ բնական եմ համարում, որ պիտի անեին: Ուղղակի մենք պիտի աչալուրջ լինենք ու կարողանանք ճիշտ սահմաններ գծել իրենց համար ու ցույց տալ իրենց տեղը:

-Այսինքն ընդունո՞ւմ եք, որ հայ եկեղեցին ինչ-ինչ հարցերում թերացել է:

-Ինչ-որ տեղ դա կա, ու չենք կարող ասել, որ ամեն ինչում մենք ռեալ ու ճիշտ ենք գործում:  Բացի այդ մենք քիչ ենք. մշակը քիչ է, չի հասցնում մշակել, դրչա համա էլ սերունդն անցնում է այլ բանի: Աղանդավորներն էլ անգամ եթե չլինեին. եթե սերունդը չհասցնի խնամվել Քրիստոսով, անօրենությունը պիտի շատանա: Սակայն անում ենք այնքանով, ինչքանով ստացվում է: Ամրացնել համայնքը և ամրացնել` պետական գիտակցության ու ընդհանրության վրա, որովհետև մեր հանրությունը մեկն է ու սա է: Եվ այսպիսի մի միտք եմ ուզում շեշտել, որ մենք դեռ դիտարկում ենք եկեղեցին իբրև մի կրոնական կազմակերպություն, սակայն շատ քչերը գիտեն, որ Հայաստանյաց առաքելական եկեղեցին դա հենց հայ ժողովուրդն է:

- Սակայն տարածված ընկալում կա հանրությունում, որի համաձայն հայ ժողովուրդն ասոցիացվում է  հայ եկեղեցու հետ:

-Եվ դա շատ ճիշտ է: Որովհետև ի սկզբանե այդպես է եղել. եկեղեցի ասվածը դա մարդկանց բազմությունն է, իսկ Հայաստանյաց եկեղեցին` հայաստանցիների եկեղեցին է, այսինքն  քրիստոսահավատ մարդկանց ամբողջությունը, և բնական է, որ Քրիստոսը մի հատ է, Հայաստանյաց եկեղեցին էլ է մի հատ: Եվ այն, որ հայ եկեղեցին` հայ ժողովուդն է, դա սոսկ գաղափարախոսություն չէ, դա եղած փաստի վրա հետագայում գիտելիք և կարողություն տալու հնարավորությունն է:

-Տեր հայր, եթե այդպես դիտարկենք` ապա այդ օղակից բազմաթիվ մարդիկ են դուրս մնում, այդ թվում մուսուլման հայերը:

-Դրա համար ես  դա դիտում եմ միայն որպես գաղափարախոսական մոդել, ու չեմ ասում, որ դա միայն այդպես է ու վերջ: Դա կարող է վնասել նաև Կաթողիկե եկեղեցու հայերին. նրանք հայ են ու ավանդական եկեղեցու ներկայացուցիչ: Սակայն այստեղ կա մի մեծ սակայն: Եթե մենք մի երկու հարյուր տարի հետ գնանք` կտեսնենք, որ այն ժամանակ մենք միասին էինք,  այսինքն հենց մի քիչ փորձում ես մտնել նրբությունների մեջ, տեսնում ես, որ այդ գաղափարախոսությունն ապրեցնող է: Ու եթե հայ կաթոլիկները օրերից մի օր ասեն, թե վերջապես մենք մի հոտ ենք, ինչ ենք փնտրո՞ւմ. դառնանք մի ամբողջականություն ու հայացքներս մեկ անենք, հո՞ շատ բան չի փոխվելու. ընդամենը անուն ազգանուն` հայ կաթողիկեն դառնալու է հայ առաքելական, ու եթե մեկդի դնեն ինչ-ինչ նկատառումներ ու այդպես վարվեն` մի մեծ շարժում կսկսվի. զավակները կրկին տուն են մտնում ու մտնում են այն վճռականությամբ, որ եկել են օգնելու ու իրենց ոտքը ամուր դնելու այդ տան մեջ:


Հարց 

Այն երազները, որոնք իրականանում են` չարի՞ց է, թե՞ Աստված է այդպես կամենում:

Պատասխան

      Երազները լինւմ են Աստծուց,չարից իսկ ավելի հաճախ ենթագիտակցության աշխատանքի արդյունք են:Աստծուց տրված երազները միշտ իրականանում են և դրանք տեսիլքներ են անվանվում ,իսկ չարի կողմից մարդուն տրվում են մղձավանջներ: Սիրաքի իմաստության մեջ գրված է.<< Անուրջները թևավորում են անզգամներին:Ով հավատում է երազներին,նա նման է մեկին,որ փորձում է բռնել ստվերը և վազել քամու հետևից: Ինչպես ունայն է դեմքի անդրադարձը դեմքի դիմաց,այնպես էլ` երազներ տեսնելը:>>Սիրաք 31:1-3:

Հարցին պատասխանեց Օձունի եվ տարածաշրջանի արժանապատիվ  Տեր Վրթանես քհն Բաղալյանը

ՈՒՐ Է ՀԱՅ ԵԿԵՂԵՑԻՆ 

Թերևս այս կամ նմանօրինակ վերտառությամբ հոդվածներն ու հարցաշարերն այլևս նորություն չեն հայ իրականության մեջ /թեև գեղեցկի ու ճշմարտության փնտրտուքն առմիշտ թելադրել է սույն հրամայականը /: Առ ի դժբախտություն մեզ ,գլխավորապես և առավելաբար այսօրինակ հարցադրումները հնչեղ են դառնում, մի դեպքում` երբ իրավացիորեն ժողովուրդն արտահայտում է յուր բողոքն ու փափագը ,ինչը միանգամայն հասկանալի է և ընդունելի, որովհետև եկեղեցին է' այն ինքնօրինակ օրրանը, ուրկէ պարտի երևան գալ հույսի և հայտնության ,հոգևոր խնդության դարբնոցը .այն վեմը ,որը հիրավի անկյունաքարն է և երաշխավորը մեր բազմաբեղուն անցյալի ,մեր դառն իրականության ու լուսավոր գալիքի Բայց միանգամայն այլ և սկզբունքորեն տարբեր բան է, երբ հիշյալ հարցադրումը նպատակ ունի, մի դեպքում` պարզելու այն ջուրը, որն ով, ինչպես ասես պղտորել է,մի դեպքում` որովհետև հայտնի է որ եկեղեցին միշտ էլ ի զորու է եղել ամենաքիչը հանդարտություն ու փոխադարձ հարգանք սերմանելու ապահովության մեջ ,մի դեպքում` հանձնառու ոգով վերցնելու իր վրա ցանկացած բեռ /քանի որ Աստված կբավարարի մեր փափագը/ :Թերևս համաձայնեք ,որ այս ,,ինքնահատուկ շարհքը,, շարունակելի է և մի դեպքում էլ, եթե մեկի կամ մյուսի բարոյականության սահմանը գեթ այդչափ հնարավորություն ընձեռեր,կարող էին և ասել` ուր է Աստված .քանի որ եկեղեցին ըստ էության է' աստվածայինի տեսանելի ներկայությունն ու մի դեպքում էլ` փոխանորդը երկրի վրա: Անկեղծորեն պետք է ասել, որ իրավացիորեն հարցադրումներ և անգամ դժգոհություններ ունենք ամենքս /առանց բացառության/ և սխալված չպիտի լինեմ, եթե ասեմ որ գրեթե բոլոր կարևոր,պատասխանատու հարդությունների վրա: Բայց դա երբեք իրավունք չէ կամ բարեպատեհ առիթ պահանջելու կամ վերհանելու ցանկացած հարցադրում ցանկացած հարդության վրա: Եվ եթե մեկն իրապես քրիստոնյա է իրեն համարում` եկեղեցու զավակ ,շատ բան չեմ ասում,թող իրեն ներածի չափ,իրեն բնագավառի մեջ, նախ` փորձի օբեկտիվորեն ըմբռնել որևէ կացության սահմանները, առաջ եկած ինչու - ներին պատասխան փնտրելով /ով կարդում է թող հասկանա/ և ապա նոր իրավունք վերապահի հերդական քարը շպրտելու: Վաղն էլ օր է գալու և ոմանք, եթե ամոթ ունեն ,մի դեպքում ` հուսախաբվելու են և մի դեպքում էլ` հուսալքվելու: Եվ կրկին առաջին հայացքի համար իրավացիորեն հնչելու է հերդական հարցադրումը... Միայն առիթից օգտվելով և միայն մեկ անգամ կասեմ ,որ տակավին շատ հարդություններ անհայտ են, և երկրորդը` պարզապես անհնարին է ցանկացած հարցադրումի ցանկացած հարդության վրա պատասխանել / նոր պատվիրան չեմ տալիս ,բայց գոնե ոմանց մտորելու առիթ / Ավելորդ չպիտի լինի սրա ինչու - ին էլ պատասխան գտնելը . սա էլ ականջ ունեցողի համար ...




Հարցերին պատասխանում է  Բերդ քաղաքի և տարածաշրջանի հոգևոր հովիվ

 արժանապատիվ  Տեր Արամ քահանա Միրզոյանը

 ՉՄԿՐՏՎԱԾ ՄԱՐԴՈՒ  ԱՂՈԹՔՆԵՐԸ  ԱՍՏՎԱԾ ԼՍՈՒՄ  Եւ  ԿԱՏԱՐՈՒ՞Մ Է

Բոլորի աղոթքներն էլ լսում է,  ուրիշ է խնդիրներն  իրենց պատասխաներն  ստանում են,  թե չէ: Մկրտվածը եթե մաքուր սիրտ  չունի,  ինչպես կարող է  Աստված անմաքուրի խնդրանքը կատարել:

      ՀԵԹԱՆՈՍԱԿԱՆ  Ո՞Ր  ՏՈՆԵՐՆ  ԵՆ  ՔՐԻՍՏՈՆԵՑՎԵԼ

Ջրօրհնեքը,  Տյարնընդառաջի  խարույկի վրայից թռչելը. 

Խաղողօրհնեք, որը նաև Մովսեսականության  հետքեր 

ունի:

Հարցին պատասխանեց, Վիրահայոց թեմի հոգևոր սպասավոր  
    Տեր Մեվսես  քահանա Մանուկյանը

ՉՄԿՐՏՎԱԾ ՄԱՐԴՈՒ  ԱՂՈԹՔՆԵՐԸ  ԱՍՏՎԱԾ ԼՍՈՒՄ  Եւ  ԿԱՏԱՐՈՒ՞Մ Է


Ողջ արարչությունն ու ողջ տիեզերքը աղոթում և փառաբանում են Արարչին՝ Աստծուն: Աղոթում են քարն ու սարը, ծառն ու տերևը, կենդանին և մարդը: Երկինքը պատմում է Աստծո փառքի մասին: Ողջ արարչության թագն ու պսակն է մարդը՝ որպես բանական արարած, և նրա աղոթքը բանական աղոթք է: Մարդն ստեղծվել է Աստծո պատկերով, դրվել Եդեմական Դրախտում և պատվիրան ստացել. <<Դրախտում ամեն ծառի պտուղներից կարող ես ուտել, բայց բարու և չարի գիտության ծառից մի կերեք, որովհետեև այն օրը, երբ ուտեք դրանից, մահկանացու կդառնաք>>(Ծննդ. 2:16-17): Բայց մարդը, չարից խաբվելով, պատվիրանազանց է լինում և արտաքսվում է Դրախտից, զրկվում է Սուրբ Հոգու շնորհներից և անիծաբեր կյանքը ժառանգում: Սակայն ժամանակների լրմանը գալիս է Աստծո Որդին, կատարյալ մարդ և կատարյալ Աստված, մարմին առնում, մարդանում, չարչարվում մարդկության մեղքերի համար, խաչվում, Իր հետ համայն մարդկության մեղքը գամում Խաչին և երրորդ օրը Հարություն առնում: Բայց մինչ այս ողջ Տնօրինությունն իրականացնելը, Նա գալիս է Հորդանան գետ և մկրտվում Հովհաննես Մկրտչից և մարդկանց ցույց տալիս Աստծուն որդեգրման և դեպի երկինք վերադարձի ճանապարհը: Մարդը Մկրտության խորհրդի արդյունքում է միայն դառնում Աստծո որդի, ժառանգակից Քրիստոսի և Տաճար Սուրբ Հոգու: Աստված լսում է բոլորին. ինչպես՝ ծառին ու քարին, այնպես էլ՝ անկնունք մարդուն: Եվ Աստված հասնում է բոլորին: Բայց եթե մարդը գիտենա, որ անհրաժեշտ է մկրտվելը, որպեսզի որդեգրվի Աստծուն, և գիտենալով հանդերձ, արհամարհի Մկրտությունն, ապա Աստված չի լսի նրան և նրա ոչ մի խնդրանք չի կատարի:



Հարցին պատասխանում է Տ Վիգեն քահանա Ղազարյանը

Եթե մտածում ենք Աստծո մասին, դա աղոթք կարելի՞ է համարել

Պատասխան- Ըստ Տիրոջ այն խոսքի, թե՝ «Պետք է ամեն ժամ աղոթել և չձանձրանալ» [Ղուկ. ԺԸ 1]։
Վարդապետները երեք պատճառով են ասում, թե աղոթքը շատ օգտակար է։
Նախ՝ որովհետև աղոթքը պատվական ընծա է Աստծուն, առավել [պատվական], քան այն ամենը, ինչ մատուցում ենք Նրան, քանզի հրեշտակներն ուրախությամբ այն տանում են Աստծո առջև (ինչպես որ հրեշտակն ասաց Տովբիթին. «Երբ դու արտասուքներով աղոթում էիր, ես էի, որ քո աղոթքները տանում էի Աստծո առջև» [Տովբ. ԺԲ 12])։
Երկրորդ՝ որովհետև աղոթելը պատվական գործ է. երբ ընթերցում ես Սուրբ Գիրքը, Աստված է խոսում քեզ հետ, իսկ երբ աղոթում ես, դու ես խոսում Աստծո հետ, ըստ այն խոսքի, թե՝ «Ես աղոթում եմ Աստծուն կյանքի համար» [Սաղմ. ԽԱ 9], և «Աստված խոնարհեցնում է Իր ականջը՝ լսելու աղոթողի ձայնը» [հմմտ. Սաղմ. ԺԶ 6, Լ 3]։
Երրորդ՝ որովհետև մարդ աղոթքից բազում բարի արդյունքներ է ստանում, քանզի աղոթքի գործը կարող է կատարվել ամեն ժամ՝ գիշեր թե ցերեկ, տանը նստելիս թե ճանապարհ գնալիս, առողջության, հիվանդության, մանկության, ծերության ժամանակ, ամռանը թե ձմռանը, մշտապես։ Իսկ մարմնավոր գործերն ամեն ժամ չեն կատարվում, այլ ընդհատելի են։
Թե ինչպես պետք է աղոթել, այս մասին հարկ է նշել յոթ բան։
Նախ՝ պետք է ծնկի իջնել, ապա աղոթել, որովհետև ծնկի իջնելը փոքրացնում է մարդու անձը, ըստ այն խոսքի, թե՝ «Ծնկներս թուլացան ծոմապահությունից» [Սաղմ. ՃԸ 24], և թե՝ «Մեր անձերը մինչև երկիր կորացան» [Սաղմ. ԽԳ 25]։
Ծունկը խոնարհեցնում են ութ պատճառով։
Նախ՝ այն ցույց է տալիս, որ աղոթողը իրեն խոնարհեցնում է և մեղավոր ու տկար համարում, ըստ այն խոսքի, որ ասում է. «Տառապեցի և խիստ նվաստացա, գիշեր-ցերեկ շրջեցի նվաստացած» [Սաղմ. ԼԷ 7]։
Երկրորդ՝ երկու ծնկների վրա իջնելը ցույց է տալիս, թե պետք է հոգով ու մարմնով խոնարհվել Աստծո առջև։
Երրորդ՝ ինչպես մարմնավոր թագավորներից պարգև խնդրելիս են ծնկի իջնում, այդպես էլ հոգևոր խնդրանքներ անելիս պետք է ծնկի իջնենք երկնավոր Թագավորի առջև, որպեսզի ստանանք, ինչ խնդրում ենք։ Երրորդ Թագավորաց գրքում Սողոմոնի մասին ասվում է. «Ծնկաչոք ու ձեռքերը վեր տարածած՝ արքան կանգնեց» [Գ Թագ. Ը 54]։
Չորրորդ՝ որովհետև իր ընկած տեղից կանգնողը նախ ծնկներին է ելնում և ապա կանգնում, այդպես էլ մենք, որ ընկել ենք՝ սկզբնական ու ներգործական մեղքով կործանվելով, ծնկաչոք աղոթքով ենք բարձրանում մեղքերով գլորումից՝ ասելով. «Տե՛ր, բանտից հանի՛ր ինձ» [Սաղմ. ՃԽԱ 8]։
Հինգերորդ՝ ինչպես ճանապարհին ավազակների հանդիպողն է ծնկի իջնում և նետեր արձակելով՝ վանում թշնամիներին, այդպես էլ մենք պետք է հեռու վանենք իմանալի ավազակներին՝ դևերին։ Քանզի Պողոսն ասում է. «Մեր պատերազմը մարմնի ու արյան հետ չէ, այլ իշխանությունների հետ, պետությունների հետ և երկնքի տակ գտնվող չար ոգիների հետ» [Եփես. Զ 12]։
Ծնկների վրա լինելով, մեր առջև դնելով մեր մեղքերի ու զղջման խոսքերը և մեր ձեռքերը բարձրացնելով և իջեցնելով (այսինքն՝ կուրծք ծեծելով) նետեր ձգելով սատանայի վրա՝ սպանե՛նք նրան, ըստ այն խոսքի, որ ասում է. «Դու սաստեցիր ամբարտավաններին, և մինչև ծովի անդունդը ընկղմվեցին» [հմմտ. Սաղմ. ՃԺԸ 21]։
Վեցերորդ՝ ցույց է տալիս, թե մենք հողից ենք ստեղծվել ու հող էլ պիտի դառնանք, ըստ այն անխափան վճռի, թե՝ «Հող էիր և հող էլ կդառնաս» [Ծն. Գ 19]։
Յոթերորդ՝ որովհետև [նախաստեղծները] ոտքով գնացին դեպի ծառը և հանցանք գործեցին, ծնկի իջնելով՝ կապում ենք դեպի մեղքերը մեր ընթացքը, նաև դեպի բարին ենք ուղղում մեր ընթացքը, ըստ այն խոսքի, թե՝ «Քո պատվիրանների ճանապարհով գնացի» [Սաղմ. ՃԺԸ 32]։
Ութերորդ՝ ցույց է տալիս, որ հոգին ու մարմինը միաժամանակ պետք է խոնարհեցնել Աստծո օրենքների լծի տակ և չխոտորվել ո՛չ աջ, ո՛չ ձախ։
Երկրորդ՝ [աղոթքի մասին] պետք է իմանալ, որ մեր աղոթքները պիտի իբրև թագավորական նամակ լինեն, որն ուղարկում ենք երկնավոր Թագավորին։ Եվ որպեսզի նամակն ընդունելի լինի, պետք է երեք բան.
Նախ՝ որ լինի թագավորի ձեռագրով, երկրորդ՝ կնքված լինի մատանիով, երրորդ՝ մատուցվի սիրելիների ձեռքով։
Այսպես և մենք պետք է գործով հրաժարվենք մեղանչելուց և աղոթենք Աստծուն ծածուկ, այլ ոչ թե հրապարակավ, և մեզ համար բարեխոս ու միջնորդ դարձնենք Աստծո սիրելիներին ու սրբերին։ Եվ պետք է ձեռքներս առ Աստված բարձրացնենք։
Աղոթելիս ձեռքերը բարձրացնում ենք հինգ պատճառով.
Նախ՝ այն նշանակն է այն բանի, որ ձեռքերով քաղեցի պտուղը և մեղանչեցի, ձեռքերով էլ գիր, այսինքն՝ հավաստիք եմ տալիս, թե [այլևս] չեմ մեղանչի։
Երկրորդ՝ ձեռքս հեշտացավ քաղելիս, այժմ չարչարվում է բարձրացվելով։
Երրորդ՝ բարձրացնում ենք մեր ձեռքերը, որպեսզի Տերն Իր ձեռքը տա և բարձրացնի մեզ, ինչպես Դավիթն է ասում. «Դու բռնեցիր իմ աջ ձեռքից, քո խորհուրդներով առաջնորդեցիր ինձ» [Սաղմ. ՀԲ 23], ինչպես խեղդվողն է բարձրացնում իր ձեռքը, որ մարդիկ իրեն բարձրացնեն։
Չորրորդ՝ խրատում է, թե պետք է գործը հավասարեցնել խոսքին։
Հինգերորդ՝ ինչպես [նյութական] պարգև ստանալիս ենք կարկառում մեր ձեռքերը, այդպես էլ հոգևոր պարգևներ ստանալիս պետք է կարկառենք։
Երրորդ՝ պետք է իմանալ, որ հարկ է եկեղեցիներում աղոթել, ինչպես Դավիթն է ասում. «Եկեղեցիներում օրհնեցե՛ք Աստծուն» [Սաղմ. ԿԷ 27]։ Եվ այս՝ երեք պատճառով.
Նախ՝ որովհետև մենք կարիք ունենք աղոթքի։ Մարդիկ ավելի շատ են աղաղակում [առ Աստված] հրդեհի, ջրհեղեղի, գերեվարության ժամանակ։ Այդպես էլ եթե մեր հոգում վառվում է բարկության հուրը, հանգցնենք այն ողորմության ջրով, եթե գեջ ցանկության հեղեղն է բարձրանում, աղաղակենք առ Քրիստոս, ինչպես առաքյալները՝ ծովում. «Ահա կորչո՜ւմ ենք» [Ղուկ. Ը 24]։ Եվ եթե սատանան ելնում է՝ կողոպտելու մեզ, աղոթենք առ Աստված, ինչպես Եզեկիան էր աղոթում Սենեքերիմի [ձեռքից ազատվելու] համար [Ես. ԼԷ 15-20]։
Երկրորդ՝ աղոթքները կանխում են ե՛ւ մահը, որ Աստծո հրամանն է, ինչպես կանխեցին Եզեկիայի մահը [Դ Թագ. Ի 1-7], ե՛ւ գազաններին, ինչպես երբ Դանիելը [նետվել էր առյուծների գուբը] [Դան. Զ 16և22]։
Երրորդ՝ ինչպես ասում է. «Իմ տունն աղոթքի տուն պիտի կոչվի» [Ես. ԾԶ 7], և թե՝ «Եկեղեցիներում օրհնեցե՛ք Աստծուն» [Սաղմ. ԿԷ 27]։ Քանզի ամեն մի գործ իր տեղում է կատարվում։
Չորրորդ՝ վարդապետներն ասում են՝ որպեսզի աղոթքը լսելի լինի, պետք է երեք բան. նախ՝ արտասվել աչքերով, որոնցով ցանկացավ պտուղը, ականջներով, որոնցով լսեց օձի մահաբեր խոսքերը, լսել Ավետարանի քարոզությունը, բերանով, որով կերավ մահացու պտուղը, օրհնել Աստծուն և ասել. «Մեղանչե՜լ եմ», նաև երկրպագել։
Երկրորդ՝ «Պետք է ամեն ժամ աղոթել և չձանձրանալ» [Ղուկ. ԺԸ 1]։ Ինչպես Դավիթն է ասում. «Իմ աղոթքներով ամեն ժամ Տիրոջ հետ եմ» [հմմտ. Սաղմ. ՀԲ 23]։
Երրորդ՝ աղոթողի սիրտը չպետք է ցրված լինի։
Աղոթքը լինում է երկու տեսակի՝ ընդհանրական և առանձնական։ Ընդհանրական է եկեղեցում արվող աղոթքը։ Եվ սա, [թվում է], դեմ է Աստծո այն խոսքին, որ ասում է. «Մտի՛ր քո սենյակը» [Մատթ. Զ 6]։
Վարդապետներն ասում են, թե պետք է ծածուկ լինի աղոթողի դիտավորությունը (միտքը, խորհուրդը, նպատակը) և ո՛չ գործը, այսինքն՝ հոգու օգուտի և Աստծո փառքի, ո՛չ թե մարդկանց աչքում [աղոթող երևալու] համար։ Այդպիսին մարդկանց մեջ այնպիսին է, ինչպես իր սենյակում առանձին աղոթողը։
Դարձյալ՝ մտի՛ր քո սենյակը [Մատթ. Զ 6], այսինքն՝ մտի՛ր քո սրտի մեջ, սիրտդ հեռացրո՛ւ աշխարհիկ բոլոր հոգսերից, ամփոփովի՛ր քո մեջ, փակի՛ր դռներդ, այսինքն՝ հինգ զգայություններդ, որոնք մեղքերի մուտքն են, քանզի նրանցով են մտնում մեղքերի բազմությունները։
Հինգերորդ՝ պետք է իմանալ, որ աղոթքը մարմին է և հոգի. մարմինը աղոթքի խոսքերն են, որոնք լսելի են լինում, իսկ հոգին իղձն ու սերն են, որոնք ելնում են սրտից և հաճելի լինում Աստծուն։ Ինչպես, օրինակ, երևացող մարմինն ունի աներևույթ հոգի, որը մարմինը շարժողն ու կենդանություն տվողն է։ Այդպես էլ աղոթքի մարմնի կենդանությունը սրտի բաղձանքն է, իսկ սերը՝ դեպի Աստված շարժողը ի հաճություն Նրա։ Եվ ինչպես երբ հոգին վերանում է, մարմնի տարրերից ոչինչ չի պակասում, այլ մարմնի տեսքը մնում է նույնը և անթերի, այդպես էլ սրտի բաղձանքից ելնող աղոթքը կենդանի է և հաճելի Աստծուն։ Այս մասին է ասում «Սուրբերի աղոթքը կենդանի է» խոսքը։ Իսկ ով չունի սրտի բաղձանք, այլ միայն աղոթքի խոսքեր, այդպիսին մեռած մարմին է, [որի մեջ] մնացել է միայն աղոթքի տարրը և ո՛չ հոգին։
Դարձյալ՝ մեր անմարմին խոսքը, օդին խառնվելով, մեր լսելիքի միջոցով մտնում է մեր մտքի մեջ, իսկ ձայնը մնում է դրսում։ Նույնպես սրտի բաղձանքը և ջերմ սերը, խառնվելով աղոթքի խոսքերին, մտնում են Աստծո մոտ, իսկ խոսքերը մնում են դրսում՝ օդում։
Դարձյալ՝ ինչպես խունկը չի բուրում առանց կրակին մոտենալու, այդպես էլ սրտի ջերմ սիրուն չմոտեցած աղոթքների խունկը հաճելի չէ Աստծուն։ Եվ ինչպես խնկի ծուխը երևում է հեռվից, իսկ նրա անուշաբույրը՝ ոչ, այդպես էլ առանց սրտի բաղձանքի աղոթքների խոսքերը միայն ծուխ են և ընդունելի չեն։
Վեցերորդ՝ պետք է իմանալ, որ երկու տեսակի անկարգություն կա աղոթքների մեջ։ Նախ՝ երբ լեզուն առանց սրտի է խոսում Աստծո հետ, շաղակրատանք է և ո՛չ աղոթք։ Երկրորդ՝ երբ լեզուն ու սիրտը համաձայնում են, սակայն խնդրում են չար ու մարմնավոր բաներ, հեթանոսների շատախոսություն է այդ։ Քանզի Տերն ասում է. «Շատախոս մի՛ եղեք, ինչպես հեթանոսները» [Մատթ. Զ 6], այսինքն՝ մի՛ խնդրեք մարմնավոր բաներ՝ թշնամիների կորուստ կամ չար հաջողություն։ Անկարգ են այս երկու տեսակի աղոթքները։ Սրան հակառակ բարի աղոթքները երկուսն են. նախ՝ երբ սիրտն ինքը, առանց շրթունքները շարժվելու, աղոթում և աղաղակում է առ Աստված, ընդունելի է, ինչպես աղոթքը Մովսեսի, որ աղոթեց գլուխը ծնկների մեջ դրած, և Աստված նրան ասաց. «Ինչո՞ւ ես կանչում ինձ» [Ելք ԺԴ 15]։ Այս մասին է մարգարեն ասում. «Խորություններից կանչեցի քեզ, Տե՛ր» [Սաղմ. ՃԻԹ 1]։
Երկրորդ՝ երբ սիրտն ու լեզուն ընկերանում են միմյանց հետ և բարին, այսինքն՝ մեղքերի թողություն և երկնքի արքայություն խնդրում Աստծուց, ինչպես Տերն է հրամայում. «Նախ խնդրեք Աստծո արքայությունը և Նրա արդարությունը» [Մատթ. Զ 33]։ Նաև Սողոմոնն է ասում. «Երբ Աստծո առջև կանգնես, թող քո խոսքերը սակավ լինեն» [Ժող. Ե 1]։
Երրորդ՝ որովհետև «Աստված երկնքում է՝ փառքի բարձր աթոռին, իսկ դու՝ երկրի վրա, դրա համար էլ թող քո խոսքերը սակավ լինեն» [Ժող. Ե 1]։ Չէ՞ որ երկրի թագավորի հետ մարդ քիչ կարող է խոսել, որովհետև արժան չէ երկար խոսել, ուրեմն որքան ավելի քիչ ու զգույշ պետք է խոսել Աստծո հետ։
Չորրորդ՝ որովհետև Աստված երկնքում է և երկնավոր, իսկ դու հող ես ու երկրավոր՝ հեռու Նրա գիտությունից ու կամքից, ուստիև խոսի՛ր Նրա հետ իմաստությամբ ու չափավոր, ինչպես Դավիթ մարգարեն է ասում. «Սաղմո՛ս երգեցեք նրան իմաստությամբ» [Սաղմ. ԽԶ 8]։
Սողոմոնն ասում է. «Երազը հոգսերի շատությունից է առաջ գալիս, իսկ հիմարի ձայնը՝ շատախոսությունից» [Ժող. Ե 2]։ Անզգամի բազում խոսքերը երազի հետ է բաղդատում չորս պատճառով. նախ՝ ինչպես փորձությունների՝ նեղության, կապանքների մեջ լինելու կամ հիվանդության ժամանակ են նույն երազը տեսնում վտանգի պատճառով, այդպես էլ անզգամը իր անմտության պատճառով շատախոս է լինում։ Երկրորդ՝ ինչպես նեղության ծանրությունն է երազի երևույթ առնում, այդպես էլ սրտի անզգամությունը ծանրանալով շարժում է լեզուն՝ զանազան խոսքեր ասելու։ Երրորդ՝ ինչպես երազների ծանրությունն է սնոտի և նանիր, այդպես էլ անզգամի խոսքերն են սնոտի և ունայն և ոչ մի օգուտ չունեն։ Քանի որ մարգարեի բերանով Աստված ասում է. «Կանչելու են ինձ, բայց չեմ լսելու նրանց» [Երեմ. ԺԱ 11]։ Չորրորդ՝ անզգամի բազում խոսքերը ոչ միայն անօգուտ են, այլ նաև դատապարտելի՝ ըստ Քրիստոսի այն խոսքի, թե՝ «Մարդիկ իրենց խոսած ամեն մի դատարկ բանի համար հաշիվ պիտի տան դատաստանի օրը» [Մատթ. ԺԲ 36]։ Այդ պատճառով էլ ասում է. «Դու քիչ խոսիր և զգուշությամբ, որ չդատապարտվես դատաստանի օրը» [հմմտ. Մատթ. ԺԲ 36]։ «Քիչ խոսիր» ասելով՝ չի արգելում երկար աղոթքը, քանզի մարգարեն ասում է. «Ամենայն ժամ Տիրոջն օրհներգեմ, Նրա օրհնությունն ամենայն ժամ բերանումս թող լինի» [Սաղմ. ԼԳ 2]։ Եվ Ինքը՝ մեր Տերը, «ամբողջ գիշերն անցկացնում էր Աստծուն աղոթելով» [Ղուկ. Զ 12]՝ մեզ միշտ և հանապազ աղոթել ուսուցանելու համար։ Իսկ այրի կնոջ մասին պատմող առակում ասում է. «Եթե բարեկամության համար էլ վեր չկենա և հաց չտա նրան, նրա թախանձանքի՛ պատճառով վեր կենալով՝ կտա նրան, ինչ որ խնդրում է» [Ղուկ. ԺԱ 8]։ Իսկ «քիչ խոսել»՝ բարի, հոգևոր խնդրանքի մասին է ասում, քանի որ շատ խոսքերը մարմնավոր խնդրանքներ են, որ անում են անմիտներն ու հեթանոսները։ Նաև «ոչ բազում բան» շատ վարդապետելն է ասում, քանզի եթե կարող ես երկար օգտակար բան անել, բարի և գովելի է, ինչպես Պողոսի խոսքը, որ «երկարեց մինչև կեսգիշեր» [Գործք Ի 7]։ Սակայն բազում և անօգուտ խոսքը դատարկաբանություն է, որ անարգ ու պարսավելի է մարդկանց և Աստծո առջև։
Յոթերորդ՝ «Պետք է ամեն ժամ աղոթել և չձանձրանալ» [Ղուկ. ԺԸ 1]. իբրև օրինակ այս խոսքի՝ «Ինքն ամբողջ գիշերն անցկացնում էր Աստծուն աղոթելով» [Ղուկ. Զ 12]։ Առաքյալը նույնպես ասում է. «Ամեն ժամ անդադար աղոթեցեք» [Եփես. Զ 6], և Ինքը՝ Տերը, ասում է. «Արթուն կացեք և ամեն ժամ աղոթեցեք» [Մատթ. ԻԶ 41]։
Քանի որ աղոթքը հոգու կենդանության նշանն է, ուստիև պետք է միշտ աղոթել։ Եթե աղոթքը դադարում է, նշանակում է հոգին մեռած է։ Իսկ ո՞վ կարող է կատարել Պողոսի խոսքը, քանզի անհնարին է [ամեն ժամ անդադար աղոթել]. հարկավոր է ուտել, քնել և անհրաժեշտը վաստակել, ինչպես Դավիթն է ասում. «Ցերեկը ստեղծեցիր գործելու, և գիշերը՝ քնելու համար»։
Վարդապետներն այս խոսքը մեկնում են բազում եղանակներով. նախ՝ ոմանք, Աստծուց մի անգամ ինչ-որ բան խնդրելով և չստանալով, հուսահատվում են և այլևս չեն աղոթում։ Սակայն Տերը հրամայում է ամեն ժամ աղոթել, այսինքն՝ մի խնդրանքի համար բազում անգամ աղոթել, մինչև ստանալը, ինչպես այն այրի կինը բազում անգամ խնդրեց անիրավ դատավորին, նաև նա, որ նկանակ փոխ խնդրեց։ Պողոսն ասում է. «Ուրա՛խ եղեք և անդադար աղոթեցեք» [Ա Թեսաղ. Ե 16]։
Երկրորդ՝ ամեն ժամ աղոթելը ամեն ժամ հավիտենական կյանք ցանկանալն է։ Հարաժամ աղոթելուց չենք դադարում այն ժամանակ, երբ չենք դադարում բարիք գործելուց։ Աղոթքի սկիզբը հավիտենական կյանք ցանկանալն է։ Դավիթն ասում է. «Իմ աչքերը մշտապես Տիրոջն են ուղղված, և Նա պիտի հանի ոտքերս (այսինքն՝ իմ մտքերի ընթացքը) թակարդից» [Սաղմ. ԻԴ 15] և դեպի բարին պիտի շարժի։
Երրորդ՝ քանզի ողորմություն անելով աղքատներին և Եկեղեցու կարգավորներին՝ նրանց աղոթքից մաս ենք ունենում և երբ դադարում ենք աղոթել, նրանք են աղոթում մեզ համար. այսպիսով անդադար աղոթքի մեջ ենք լինում՝ ըստ Պողոսի, որ ասում է. «Ձեր առատությունը թող լցնի նրանց պակասությունը, և նրանց առատությունն էլ լցնի ձեր պակասությունը» [Բ Կոր. Ը 14]։
Երկու սուրբ հայրեր հարցրին միմյանց.
- Ինչպե՞ս եք աղոթում։
Նրանցից մեկն ասաց.
- Որոշ ժամանակ աղոթում ենք և որոշ ժամանակ այլ գործ ենք անում։
Իսկ մյուսն ասաց.
- Մենք ամեն ժամ աղոթում ենք, ինչպես հրամայել է Տերը։
Հայրը հարցրեց.
- Ինչպե՞ս է լինում այդ. չէ՞ որ պետք է ուտել և քնել։
Հայրը պատասխանեց.
- Սահմանված ժամին աղոթում ենք, իսկ մյուս ժամերին գործ ենք անում և տալիս ենք աղքատներին։ Եվ երբ մենք դադարում ենք աղոթել՝ ուտում ենք կամ քնում, նրանք են աղոթում մեզ համար։ Այսպիսով, ամեն ժամ անդադար աղոթում ենք։
Չորրորդ՝ ամեն ժամ աղոթել, այսինքն՝ չծուլանալ, ըստ Դավթի խոսքի, աղոթքի համար կարգված երեք ժամերին՝ երեկոյան, առավոտյան և կեսօրին, կամ էլ՝ գիշերը, առավոտյան, երրորդ ժամին, վեցերորդ ժամին, իններորդ ժամին, տասներորդ ժամին, որ խաղաղականն է, հանգստյան ժամին, ըստ այն խոսքի, որ ասում է. «Օրվա մեջ յոթ անգամ քեզ պիտի օրհնեմ» [Սաղմ. ՃԺԸ 164]։ Կամ էլ, ըստ սուրբ հայրերի, ինը ժամ. երեք ժամ՝ գիշերը, երեք ժամ՝ ցերեկը, և երեք ժամ՝ երեկոյան։
Հինգերորդ՝ ամեն ժամ աղոթել [նշանակում է]՝ մանկության, երիտասարդության, ալևորության և ծերության ժամանակ։ Քանզի Տերն ասում է. «Արթո՛ւն կացեք, որովհետև չգիտեք, թե երբ կգա ձեր Տերը՝ երեկոյա՞ն, գիշե՞րը, հավախոսի՞ն, թե՞ առավոտյան, որովհետև այն ժամին, երբ չեք սպասում, կգա մարդու Որդին» [Մատթ. ԻԴ 42, 44]։
Սողոմոնն ասում է. «Հիշի՛ր քո Արարչին քո երիտասարդության օրերին» [Ժող. ԺԲ 1]։ Իսկ Դավիթը երիտասարդներին ասում է. «Երիտասարդնե՛ր և կույսե՛ր, օրհնեցե՛ք անունը Տիրոջ» [Սաղմ. ՃԽԸ 12], իսկ ծերերին՝ «Մինչև իմ ալևորությունն ու ծերությունը ինձ մի՛ լքիր, Աստվա՛ծ իմ» [Սաղմ. Հ 18]։
Վեցերորդ՝ ամեն ժամ աղոթելը նշանակում է առժամանակյա կյանքը՝ մինչ Տերը նստած է ողորմության աթոռին. ըստ առաքյալի՝ «Ահա հիմա է ընդունելի ժամանակը, ահա հիմա է փրկության օրը» [Բ Կոր. Զ 2]։ Քանզի այն ժամանակի մասին էր տնտեսն ասում. «Աշխատել չեմ կարող, մուրալ ամաչում եմ» [Ղուկ. ԺԶ 3]։
Յոթերորդ՝ ամեն ժամ աղոթել նշանակում է ամբողջ սրտով աղոթել առ Աստված արքայության համար, որովհետև աղոթքը խոսք է՝ ուղղված Աստծուն, ուրիշ խնդրով չզբաղվել և շփոթված մտքով մարմնավոր բաների համար այս ու այն կողմ չցրվել՝ թշնամիներին վանելու, մարմնական առողջության, հարստության [խնդրանքներով], ինչպես հեթանոսները։ Դավիթն ասում է. «Օրհնեցե՛ք Տիրոջը նոր օրհներգով, քանզի բարի է։ Սաղմո՛ս երգեցեք Նրան օրհնությամբ» [Սաղմ. ԼԲ 3]։ Եվ թե՝ «Սաղմոս պիտի երգեմ և ի մտի պիտի ունենամ անբիծ ճանապարհով ընթանալ» [Սաղմ. Ճ 1]։
Ութերորդ՝ ամեն ժամ աղոթել [նշանակում է]՝ պետք է կանոնով սահմանված պաշտամունքը կատարել ճիշտ ժամանակին և չփոփոխել. քանզի ոմանք ծուլության պատճառով գիշերային ժամերգությունն արևագալին են անում, ճաշունը, որ կեսօրին պիտի ասվի, գիշերն են ասում կամ էլ՝ որկրամոլության պատճառով՝ հաց ուտելուց հետո։ Կրճատում են նաև երեկոյան ժամերգությունն ու «Եկեսցէ»-ն, արևագալի ժամերգությունը, ծայրատում սաղմոսները, չեն կատարում ութ կանոնները, նաև նեղության ժամանակ [արվողըԵվ ովքեր հափշտակում են Աստծո փառքը, Աստծուց լքվելով, հափշտակվում են դևերի կողմից։ Քանզի Դավիթը խրատում է. «Բարձրյալի առջև ուխտդ կատարի՛ր» [Սաղմ. ԽԹ 14]։
Իններորդ՝ «Ամենայն ժամ աղոթեցե՛ք» [Ղուկ. ԺԸ 1], այսինքն՝ տարվա չորս եղանակներին. քանզի բազում և զանազան բարիքներ ենք վայելում տարվա մեջ, որ շնորհեց մեզ չորս եղանակներ, ուստիև այս բարիքները Տվողին ի տրիտուր՝ պետք է գոհացողական օրհնությամբ տարվա չորս եղանակներին բարի պտուղներ նվիրենք, ինչպես այն երեք մանուկներն Աստծուն մեծարանքով այսպիսի օրհնության կոչ արեցին. «Եղյա՛մ և ձյո՛ւն, օրհնեցե՛ք Տիրոջը» [Դան. Գ 68]։
Դարձյալ՝ աղոթք, որ անդրադարձնելով ասում է այսպես. «Թողե՛ք ձեր մեղքերն ամեն ժամ», կամ՝ «Հաղթեցե՛ք դևերին», կամ՝ «Ամաչեցրե՛ք սատանային», կամ՝ «Ախի, եղուկի և տրտմության օթևան դարձրեք ձեզ, ըստ այն խոսքի, որ ասում է. «Ովքեր հիմա լաց են լինում, պիտի ծիծաղեն» [Ղուկ. Զ 21]։ Դարձյալ՝ ձեզ աղի օթևան դարձրեք՝ մեղքերի համար կսկծալու և հոգալու, նաև հոգու անհամությունն ամեն ժամ համեմելու, մտքի կուրությունը բժշկելու համար՝ ըստ Տիրոջ այն խոսքի, թե՝ «Ձեր անձերում ընդունեցե՛ք աղը» [հմմտ. Մատթ. Ե 13], և՝ «Խաղաղությո՛ւն ունեցեք միմյանց հետ» [Հովհ. ԺԶ 33]։
Իսկ Պողոսի՝ «Անդադար աղոթեցեք» [Եփես. Զ 6], և Տիրոջ՝ «Ամեն ժամ աղոթեցեք [Ղուկ. ԺԸ 1] խոսքերը, թվում է, հակառակ են այն խոսքին, որ ասում է. «Շատախոս մի՛ եղեք, ինչպես հեթանոսները» [Մատթ. Զ 7]։ Ոմանք, ովքեր չեն կարողանում հասկանալ այս խոսքերը, անարգում ու նախատում են երկար աղոթքը։
Պետք է իմանալ, որ Քրիստոս չի արգելում երկար աղոթելը, այլ նախատում է հեթանոսների դիվական սովորությամբ երկար աղոթելը։ Հեթանոսների չաստվածները դևեր էին, իսկ դևերը երեք տեսակի պակասություն ունեն. նախ՝ ամենուր չեն. եթե արևելքում են, ապա արևմուտքում չեն, և եթե հյուսիսում են, ապա հարավում չեն։ Նրանք երկար էին աղոթում, որպեսզի եթե իրենց չաստվածները հեռու էին, մոտ գան։
Երկրորդ՝ դևերը չեն կարող իմանալ մարդու մեջ ծածկվածը, այլ արտաքին, մարմնավոր նշաններով են ճանաչում մարդկանց մտքերը, ուստիև շատախոսել և երկարել են տալիս աղոթքները, որպեսզի իմանան մարդկանց մտքերը։
Երրորդ՝ քանի որ սատանան անգութ է, այդ պատճառով էլ երկար ու գեղեցիկ խոսքերով էին ջանում իրենց չաստծո գութը շարժել։
Իսկ մեր Աստվածը չունի այս պակասությունները, քանզի ամենուր է, ինչպես ասում է. «Մի՞թե երկինքն ու երկիրը ես չեմ լցնում» [Երեմ. ԻԳ 24]։ Նաև ծածկագետ է և գիտի մարդկանց մտքերը՝ առանց նրանց խոսելու, որովհետև «քննում է սրտերն ու երիկամները» [Սաղմ. Է 10], և՝ «Իմ անկատարությունները տեսան քո աչքերը» [Սաղմ. ՃԼԸ 16],- ասում է Դավիթը։
Եվ քանի որ մեր Տեր Աստված ողորմած ու գթառատ է, ուստիև չպետք է երկարեցնել աղոթքները՝ մտածելով, թե Աստված մեզնից հեռու է, մոտենա կամ թե չգիտի մեր սրտերը, անգութ է, գթա։ Եթե սուրբ սրտով ու ջերմ սրտով երկար աղոթենք Աստծուն, մեծ վարձ կստանանք, ինչպես որ Ինքը՝ Քրիստոս, մեզ գործով սովորեցրեց՝ «ամբողջ գիշերն անցկացնելով Աստծուն աղոթելով» [Ղուկ. Զ 12]։
Այստեղ հարց է առաջանում. եթե մեկն աղոթում է, սակայն չի հասկանում իր աղոթքը, չի հասկանում նաև քահանայի աղոթքը, որ խրթին խոսքերով է արվում կամ այլ լեզվով, ի՞նչ օգուտ ունի, եթե անգամ ուշադիր լսում է։
Վարդապետներն այսպես են պատասխանում՝ եթե ոչ գիտուն մեկը սուրբ սրտով ու հավատով աղոթում է կամ լսում քահանայի աղոթքը, այդպիսի աղոթքն անօգուտ չէ։ Ինչպես երբ թանկարժեք քար է ընկնում մի գյուղացու ձեռքը, որ չգիտի դրա արժեքը և տալիս է սառաֆին, որ դրա արժեքը գիտի. որքան այն արժե սառաֆի ձեռքում, նույնքան էլ արժե գյուղացու ձեռքում, թեև նա դրա արժեքը չգիտի։ Այդպես էլ սուրբ սրտից բխող աղոթքը իմաստունի բերանում, որ հասկանում է, և գյուղացու բերանում, որ չի հասկանում, ընդունելի է, և նրանք միապես են վարձք ստանում։ Նախ՝ պետք է ուշադրություն դարձնել նկարագրին։ Երկրորդ՝ պետք է ուշադրություն դարձնել խնդրվածքին։ Երրորդ՝ պետք է ուշադրություն դարձնել, որ շրջի խնդրվածքի շուրջ, այսինքն՝ Աստված ողորմած է, և ես աղքատ հոգով խնդրում եմ Նրան, որ տա ինձ բարությունից։
Երրորդն ավելի պատվական է, քան առաջինն ու երկրորդը։ Ուստիև թեպետ նկարագրին չեն կարող ուշադրություն դարձնել, սակայն երկու կերպ կարող են ուշ դնել և քահանայի հետ աղոթել. և Աստված կհատուցի երկուսին էլ՝ թե՛ քահանաներին և թե՛ ժողովրդին, որոնք հավատով ու հույսով ունկնդրում են և իրենց մտքերն առ Աստված ուղղում։ Եվ Ինքը՝ Քրիստոս, նրանց սրտում և հոգում կծագեցնի Իր փառքի ճառագայթը, կլուսավորի և կկատարի նրանց խնդրվածքները։
Քրիստոս թող մեզ նույնպես արժանի դարձնի՝ միշտ աղոթելու և ընդունելու մեր սրտի խնդրվածքները։ Նրան փառք հավիտյանս. ամեն։
Հ.Գ. Աստծուն մտքով կանչելն է աղոթք, ոչ թե՝ Նրա մասին մտածելը:

Հարցերին պատասխանում է արժանապատիվ Տեր Վիգեն քահանա Ղազարյանը

 Հայաստանում հատուկ ձևով պատրաստվո՞ւմ են Սուրբ Ծնունդին: Հայերը գիտե՞ն Սուրբ Ծնունդի խորհրդի մասին:
  
-Հայաստանում Սուրբ Ծննդյանը հատուկ ձևով պատրաստվել են նախախորհրդային ժամանակներում, երբ ազգովին քրիստոնյա-հավատացյալ ենք եղել: Եվ միայն Խորհրդային Միության հիմնադիրների <<թեթև>> ձեռքով է, որ պարտադրված անաստվածության պայմաններում հայ ժողովրդի՝ Սուրբ Ծնունդը տոնելու պատրաստակամությունն ու եռանդը ուղղորդվեց դեպի Ամանոր, որպեսզի ստվերում թողնեն ազգային-հայրենասիրական ոգի սնող ևս մեկ սովորույթ, այն է՝ Սուրբ Ծննդյան տոնախմբություն: Այսօր ավագ և միջին սերնդի մեջ դեռևս կենսունակ է խորհրդային իներցիան, և քչերն են, որ ավելի շատ Ս. Ծննդյան են պատրաստվում, քան Ամանորի: Չեմ կարծում, թե անտեղյակ մարդ լինի: Շատերը տրտնջում են, թե Ս. Ծննդյանը պահք է նախորդում և դժվարությամբ են հրաժարվում ամանորյա զանազան խորտիկներից, այն ինչ կարող են նույն ճոխ սեղանը գցել վեց օր անց՝ Ս. Ծննդյան առիթով: Մտածողության արմատական փոփոխություն է հարկավոր: Վստահ եմ, որ ժամանակի հարց է, քանի որ հավատավոր սերունդ է առաջ գալիս:

Աղանդավորները շատ են օգտագործում` <<ԱՂՈԹԵԼ ԼԵԶՈՒՆԵՐՈՎ>> խոսքը, ո՞րն է դա:




-Սուրբ Գիրքն ինքնուրույն հասկանալ փորձելուց է սկսվում աղանդավորությունը: Աղանդավորները տվյալ դեպքում Ա Կորնթ. 14-րդ գլխի յուրովի սխալ մեկնությամբ շահագործում են իրենց ունկնդիրների սուրբգրային չիմացությունը: Վերոնշյալ տեղում ասվում է. << ... անծանոթ լեզուներով խոսողը մարդկանց հետ չի խոսում, այլ Աստծու հետ...>>: Եթե այս տողն անջատենք ողջ տեքստից, ապա ստացվում է հենց իրենց ուզածը: Սակայն Ս. Գրքի ամեն տող հասկանում են ընդհանուր համատեքստում: Այդ խոսքի առաջ և հետո լուսաբանվում է ողջ ճշմարտությունը, որն ամենևին աղանդավորների օգտին չէ. <<... փափագող եղեք հոգևոր պարգևներին, մանավանդ մարգարեության. որովհետև, օրինակ, անծանոթ լեզուներով խոսողը մարդկանց հետ չի խոսում, այլ Աստծու հետ, քանզի ոչ ոք չի հասկանա նրան, թեև նա Հոգու զորությամբ խորհուրդներ է հայտնում: Մինչդեռ մարգարեություն անողը մարդկանց հետ է խոսում՝ նրանց հավատն ամրապնդելու, նրանց մխիթարելու և քաջալերելու համար: Ով լեզուներով է խոսում, միայն ինքնէ օգտվում, մինչդեռ ով հռչակում է Աստծու պատգամները, նա շենացնում է ամբողջ եկեղեցին: Ես կցանկանայի, որ ամենքդ էլ լեզուներով խոսեիք, բայց նախընտրում եմ, որ մարգարեություն անեք, որովհետև մարգարեություն անողն ավելի օգտակար է լինում, քան լեզուներով խոսողը, բացի այն դեպքից, երբ մի թարգմանող գտնվի, որպեսզի ամբողջ եկեղեցին օգտվի>>(14:1-5): Այստեղ հստակ տեսնում ենք, որ առանց թարգմանության լեզուներով խոսելն աննպատակ է: Պողոս Առաքյալն ավելացնում է. <<Այժմ, եղբայրներ, եթե գամ ձեզ մոտ և խոսեմ անծանոթ լեզուներով, ի՞նչ օգուտ կտամ ձեզ, թե ասածս չլինի Աստծու մի հայտնություն կամ մի գիտություն, մարգարեական պատգամ կամ մի ուսուցում... եթե դուք լեզվով հասկանալի չդարձնեք խոսքը, ինչպե՞ս կհասկացվի ասվածը: Այլապես օդի մեջ խոսած կլինեք: Ով գիտի քանի տեսակ լեզուներ կան աշխարհում, բայց դրանցից ոչ մեկն էլ անհասկանալի չէ: Եվ սակայն եթե ես չհասկանամ խոսված լեզուն, անհաղորդ կմնամ թե խոսվածին և թե խոսողին, ինչպես ինքն էլ ինձ:

Հետևաբար, դուք էլ, քանի որ փափագում եք հոգևոր պարգևների, ջանացեք տիրանալ այն պարգևներին, որոնք Եկեղեցու շինությանն են նպաստում:

Նա, ով անծանոթ լեզուներով է խոսում, թող աղոթի, որ Աստված դրանք թարգմանելու շնորհն էլ տա իրեն, որովհետև եթե անծանոթ լեզուներով եմ աղոթում, իմ հոգին է աղոթում, բայց իմ միտքը չի օգտվում դրանից>>(14:6-14): Այս վերջին տողն աղանդավորները շահարկում են իրենց դիվահար բարբաջանքները որպես Աստվածային պարգև ներկայացնելու նպատակով, սակայն դա անում են կրկին ողջ տեքստի բովանդակությունից կտրվելով և վերցնելով միայն այդ տողը: Առաքյալը մերկացնում է այդօրինակ մտայնությունները. <<Ուրեմն ի՞նչ պետք է անել: Անշուշտ պետք է աղոթեմ հոգով, բայց պետք է աղոթեմ նաև մտքով: Սաղմոս պետք է երգեմ հոգով, բայց սաղմոս պետք է երգեմ նաև մտքով: Այլապես եթե միայն հոգով գոհաբանես Աստծուն, անտեղյակ մի հավատացյալ քո գոհաբանությանն ինչպե՞ս կպատասխանի <<ԱՄԷՆ>>, քանի որ նա չի հասկանա, ինչ որ ասում ես: Քո գոհաբանությունը կարող է շատ լավը լինել, բայց ուրիշը չի օգտվի դրանից: Փառք Աստծու, ես ավելի շատ անծանոթ լեզուներով եմ խոսում, քան դուք բոլորդ. բայց եկեղեցու մեջ նախընտրում եմ միայն հինգ բառ ասել հասկանալի լեզվով, որպեսզի ուրիշներն էլ մի բան սովորեն, քան թե ասել տասնյակ հազար բառ՝ անծանոթ լեզուներով... Օրենքի գրքում գրված է. <<օտար լեզուներով խոսող մարդկանցով, օտարների շուրթերով եմ խոսելու այս ժողովրդի հետ, և դարձյալ չեն լսելու ինձ>>... Նշանակում է՝ անծանոթ լեզուներով խոսելը մի նշան է ոչ թե հավատացյալների, այլ անհավատների համար, մինչդեռ մարգարեական պատգամախոսությունն անհավատների համար չէ, այլ՝ հավատացյալների: Պատկերացրեք մի պահ, որ ամբողջ եկեղեցին մեկտեղ հավաքվի, և բոլորն էլ սկսեն խոսել լեզուներով. եթե պատահի, որ անհավատներ կամ անտեղյակ հավատացյալներ ներս մտնեն, չե՞ն ասի՝ <<Գժվե՞լ եք>>: Մինչդեռ եթե պատահի, որ մի անհավատ կամ մի անտեղյակ հավատացյալ ներս մտնի այն ժամանակ, երբ բոլորն էլ Աստծու պատգամներն են հռչակում, նա այնպես կզգա, թե այդ պատգամներով իր հանցանքներն են հանդիմանում և քննում, իր սրտի գաղտնիքներն են երևան գալիս, ուստի և նա գետին կխոնարվի ու երկրպագություն կանի Աստծուն՝ խոստովանելով, թե՝ <<Արդարև Աստված ներկա է ձեր մեջ>>>>(15-25): Այս ողջ գլուխը մեզ հստակ սովորեցնում է, որ անհնար է խոսել և չհասկանալ, թե ինչ ես խոսում: Իսկ եթե հենց այդ վիճակն է, ուրեմն հստակ է, որ դա Աստծուց չէ: Այսօր աղանդավորներն, ընկնելով դիվային հափշտակության մեջ, մոլորեցնում են անհավատներին կամ թերահավատներին, քանի որ վերջիններս, իրենց հոգևոր տգիտությունից և անփորձությունից ելնելով, կուլ են տալիս ամեն խայծ, քանի որ կարոտ են նշանի՝ չար և շնացող ազգի պես: Իսկ Եկեղեցի հաճախող և հոգևոր պաշար ունեցող հավատացյալը ներքին հոգետեսությամբ ամենայն պարզությամբ տեսնում է աղանդավորի կեղծիքը և ավելի է հաստատվում աղոթքի, պահքի և ողորմության միջոցով բացահայտած իր իսկ ճշմարտության մեջ:
 


 Ի՞նչպես աթեիստին բերել Հայ Առաքելական Եկեղեցի
- Նրա մեջ արթնացնել ազգային-հայրենասիրական արժանապատվություն, որպես հայ, գիտակցել տալ, որ եթե այսօր նա ինքն իրեն արաբ, պարսիկ կամ հույն չգիտի, այլ որպես հայ գիտի, դա իր նախնիների անձնազոհ հայրենասիրության և եկեղեցասիրության շնորհիվ է: Իսկ նա այսօր չի ընդունում այն արժեքները, հանուն որոնց իր նախնիներն իրենց կյանքն են զոհել. հանուն սրբության, հանուն հավատի և հանուն Հայրենիքի: Եթե նա շարունակի իր անտարբեր ընթացքը Եկեղեցու հանդեպ, ապա կվաստակի անարժան ժառանգի տիտղոս, և կստացվի, որ հատկապես իր նախնիներն իզուր են հեղել իրենց արյունը, քանի որ դա այսօր արժեք չունի իրենց հետնորդի մոտ: Այսպիսի հայրենասիրական մոտեցմամբ հարկավոր է պատվախնդրություն արթնացնել նրա մեջ և պապերի հանդեպ ունեցած պարտքի զգացողությամբ ուղեկցել Եկեղեցի, իսկ այնտեղ արդեն Աստված բան կփոխի նրա սրտում, քանի որ չարը հոգեբանորեն փակել է նրա բոլոր ճանապարհները, որոնք տանում են դեպի Եկեղեցի:
gugaratstem.blogspot.com/2012/02/blog-post_27.html 

Հարցերին պատասխանում է արժանապատիվ Տեր Վիգեն քահանա Ղազարյանը

 

 

1 comment:

  1. Բարև ձեզ Տեր Հայր,ինձ հուզում է մի հարց է,ես արդեն 20 տարի է հաճախում եմ Հայ Առաքելական Եկեղեցի,ինձ միշտ ասել են,որ մեր Երկնային հայրը արդար Աստված է,իր համար տարբերություն չկա ժողովուրդների միջև,անկախ սեռից,տարիքից,մեր Երկնային Հայրը միշտ օգնել է մարդկանց,կանգնել է մարդկանց կողքին.Տեր Հայր այսոր ուրիշ թեմից քաղաքացի դիմում է ձեր թեմի Առաջնորդին,պատասխանում են,որ իրենք օգնում են միայն իրենց Թեմի քաղաքացիներին,եսոր տարբերություն է դրվում թեմերի միջև,Տեր Հայր քաղաքացին դիմում է իր թեմի Առաջնորդին,հեռախոսով պատասխանում են,որ գումար չկա օգնելու համար,մարդը կարիքից դրդված դիմում է ուրիշ թեմերի օգնության խնդրանքով.Տեր Հայր ուզում եմ ձեր կարծիքն իմանամ,դուք նորմալ եք համարում,որ այսոր տարբերություն է դրվում թեմերի միջև,չէ որ նույն Հայ Առաքելական Եկեղեցին է,եսոր մեր երկնային Հոր նման չեն վերաբերվում,ինչպես որ Աստվածաշունչն է պատվիրում,իմ գրածը վերաբերվում է նաև ձեր թեմին.Շնորհակալություն

    ReplyDelete